De Chartreux is een oud Frans kattenras dat wordt gekenmerkt door zijn egaal blauwgrijze kortharige vacht en zijn rustige karakter.

Oorsprong

De Chartreux, ook wel bekend onder de naam Karthuizer, is een van de oudste kattenrassen binnen de Europese raskatten. De eerste beschrijvingen van deze kat dateren uit de zestiende eeuw. Hoewel het fenotype al eeuwen wordt omschreven in boeken en er zelfs een wetenschappelijke naam als ondersoort aan is toegekend, Felis catus carthusenensis, is de gerichte fok pas begonnen in de jaren twintig van de 20e eeuw in het midden en westen van Frankrijk.

Voorliefde voor het uiterlijk

Een effen blauwgrijze kat is een bijzonder aantrekkelijk fenotype. Door het ontbreken van een tabbypatroon met een verdunde zwarte hoofdkleur waardoor er een egaal grijze vacht ontstaat kende dit ras vele liefhebbers in Frankrijk. Lokale grijze huiskatten, in de volksmond al eeuwenlang Chartreux genoemd, werden geregistreerd bij de na 1900 opgerichte kattenorganisatie in Frankrijk. Deze katten werden gekruist met uit Engeland geïmporteerde langharige Perzen. Hierdoor werd het type van de kat sjieker, steviger van bouw, met een rondere kop en grotere gouden ogen. Ook werd de vacht dikker van structuur en zijn de haren dichter ingeplant.

Tweede Wereldoorlog

Door de Tweede Wereldoorlog was het ras bijna uitgestorven. Slechts een handjevol katten die enigszins aan de standaard beantwoordde overleefde de oorlog. Men moest feitelijk van voren af aan beginnen met de fok. Fokkers gingen verder met enkele effen blauwe dieren, vaak zonder stamboom, en kruisten deze opnieuw met blauwe perzen, ditmaal van eigen bodem. Ook geïmporteerde blauwe Brits Kortharen die uit Engeland kwamen werden gekruist, een ras dat toentertijd qua uiterlijk grote gelijkenis vertoonde met de Chartreux. Het ras begon in de jaren vijftig en zestig ook zijn weg te vinden naar andere landen zoals Belgie en Zwitserland. Ook in Nederland kwam de Franse Chartreux terecht maar deze werden hier toen als Brits Korthaar beschouwd en daardoor gekruist met dieren van Engelse afstamming. Hierdoor kwam het echte bestaan als Frans eigen ras in Nederland niet van de grond. Wel raakte de naam Karthuizer ingeburgerd, maar deze beschreef toen eigenlijk enkel de blauwe variëteit van de Brits Korthaar.

Eigen identiteit

Fokkers in Frankrijk en België besloten vanaf de jaren zeventig om niet langer een mengeling te willen van de Franse Chartreux en de Brits Korthaar (die wat boller en ronder was en ook in andere kleurslagen voorkwam). Er werd voor gekozen om enkel met Franse dieren met het eigen type door te fokken. Uiteindelijk leidde dit er toe dat de Chartreux als zelfstandig ras erkend werd door alle grote overkoepelende organisaties. De Chartreux word momenteel enkel raszuiver gefokt en liefhebbers en fokkers zijn te vinden in Frankrijk, België, Zwitserland, Duitsland, Amerika, Canada, Nederland en Italië.

Uiterlijk

De Chartreux is een middelgrote tot grote kat. De kat heeft een grove bouw die wel sierlijk oogt. Ze groeien vrij lang uit en worden pas laat volwassen. Katers zijn groter en forser van bouw dan poezen en bezitten stevige katerwangen. De kop heeft een omgekeerd trapezoïde vorm. De oren zijn middelgroot en vrij hoog geplaatst. Ze hebben een goed ontwikkelde schedel met een vlakke ruimte tussen de oren. De ogen zijn groot en open en mogen niet te rond zijn. De buitenste ooghoek is licht naar boven gericht. De oogkleur is diepgeel tot donker koperkleurig en puur en intensief van kleur. Het lichaam is stevig en gespierd met een brede borstkas en staat op middelhoge gespierde poten met vrij grote stevige voeten. De staart is gemiddeld van lengte, breed aan de aanzet en loopt taps toe in een afgeronde punt. De vacht is dubbel en dik, glanzend met een wollige ondervacht en zacht aanvoelend. Hij staat iets af en ligt niet glad aan en glanst. De kleur is uniform blauw en mag alle variëteiten van blauw vertonen, dus kan bleekblauwgrijs zijn tot diepstaalblauwgrijs. Een lichtere tint wordt geprefereerd. Neusleer en voetzoelen dienen ook blauwgrijs te zijn. De kleur moet egaal doorgekleurd zijn zonder spooktekening of rossige gloed.

Karakter

De Chartreux is een evenwichtige huiskat. Het zijn stabiele gezelschapsdieren die goed samen gaan met andere huisdieren en kinderen. De kat houdt van harmonie en wil graag bij mensen zijn, maar met een rustige gereserveerdheid en enige distantie. De meeste Chartreux beschikken over een zacht stemgeluid en zijn niet erg vocaal ingesteld.

Gezondheid

De Chartreux is een gezond ras met een levensverwachting van ongeveer 15 jaar. Het verdient aanbeveling als men met het ras fokt om fokdieren preventief na te laten kijken op twee bij het ras voorkomende erfelijke op termijn dodelijke problemen, cystenieren (PKD) en hypertrofische cardiomyopathie (HCM) via een echografisch onderzoek en/of DNA-test (voor cystenieren, PKD). Door het relatief zware gewicht van het ras is kan ook Patella luxatie (loszittende knieschijven) voorkomen.